Inspiracja do napisania powieści były własne doświadczenia autorki, a także doniesienia prasowe o pomyłce w adopcji (zamiast spodziewanego chłopca do oczekującej rodziny przybyła dziewczynka)
Główne wątki: pobyt Ani w domu Maryli i Mateusza, przyjaźń Ani i Diany, skomplikowane relacje Ami i Gilberta, dojrzewanie i nauka głównej bohaterki, codzienne życie w kanadyjskiej prowincji
czas akcji - około 5 lat w drugiej połowie XIX w. miejsce akcji - fikcyjne miasteczko Avonlea na wyspie Księcia Edwarda (terytorium Kanady), a także pobliskie miejscowości bohaterowie- Ania, Maryla Cuthbert, Mateusz Cuthbert, Diana Barry, Gilbert Blythe, Małgorzrata Linde, Diana Barry i inni
Zaczyna się od tego, że na Zielone Wzgórze w Avonlea przybywa nie chłopiec, lecz jedenastoletnia, rudowłosa dziewczynka, osóbka o nieprzeciętnym temperamencie i wybujałej fantazji...